پایگاه خبری امید صلح –سیاست های اقتصادی دولت اصلاح شود.

  زهره دیانی :در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم اگرچه بسیاری از اقتصاددانان از ادامه دولت حسن روحانی حمایت کردند اما آنها انتقادهایی به عملکرد و سیاست های اقتصادی دولت یازدهم دارند که خواهان رفع این اشکالات در دولت بعد هستند.دکتر محمد قلی یوسفی کارشناس مسائل اقتصادی براین موضوع تاکید دارد و می گوید: حمایت اقتصاددانان از آقای روحانی نه تنها بخاطر سیاست های اقتصادی دولت نبود بلکه قصدشان این است که اقتصاد به عقب برنگردد و لااقل وضعیت موجود حفظ شود. آنها این انتظار را دارند که دولت برگردد و این سیاست ها را اصلاح کند. بی تردید چهار سال آینده برای دولت متفاوت خواهد بود .ولی این حمایت به هیچ عنوان به معنای تایید سیاست های غلط دولت یازدهم نیست.این استاد دانشگاه تاکید می کند: اولین کاری که دولت باید انجام دهد؛ این است که سیاست های پولی خود را به طور کلی تغییر دهد و سیستم بانکی را اصلاح کند.دوم اینکه منابع را باید از بخش های تجاری و خدمات به سمت صنعت و کشاورزی سوق دهد و  بیشتر به فکر ایجاد اشتغال باشد .یعنی سرمایه گذاری هایی انجام دهد که جوانان را به طرف خود در بخش های مولد جذب کند.

مشروح گفتگوی «امید صلح» با این کارشناس اقتصادی در ادامه می آید:

آقای دکتر! لطفا بفرمایید انتخاب آقای روحانی چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

من به آقای روحانی و حامیان ایشان به خاطر تلاش هایی که داشتند و موفقیت هایی که به دست آوردند تبریک عرض می کنم .بنده قبل از پاسخ به سوال شما باید بگویم این انتخابات چند نکته بسیار کلیدی برای آقای روحانی و کلیه مسوولین تصمیم گیری داشت.اول اینکه از56میلیون واجد شرایط ایران حدود 42میلیون رای دادند و حدود 15میلیون رای ندادند ، 15میلیون هم به آقای رییسی رای دادند .این نشان می دهد در خیلی از موارد نیازهای مردمی که رای ندادند به وسیله کاندیداها تامین نمی شده اما حدود 24میلیونی که به آقای روحانی رای دادند اغلب جوانانی هستند که خواهان آزادی بیشتر،نبودن کنترل ها و تغییر شرایط و نشاط بیشتر در جامعه هستند. از این منظر به مسوولین گوشزد می کنم که نیاز است جو بازتری را در جامعه فراهم کنند. در این زمینه قطعا مسوولیت آقای روحانی سنگین تر شده است.اما 15میلیونی که به آقای رییسی و دیگر کاندیداها رای دادند نشان داد که سیاست های اقتصادی آقای روحانی باید اصلاح شود به گونه ای که بتواند نیازهای اقشار کم درآمد را تامین کند و ساختار اجتماعی را اصلاح و اشتغال ایجاد نماید .سیاست های پولی و مالی و بخصوص سیستم بانکی را نیز اصلاح کند .اینها گام های بسیار ارزشمندی هستند و برای این امر 24میلیونی که به آقای روحانی دادند؛ رای به تداوم برجام و تعامل سازنده با دنیا داده اند و هدفشان این است که از تنش های بین المللی کم شود و همین سیاست های موفقی که دولت تا الان داشته را در سطح سیاست خارجی دنبال کند. بنابراین من فکر می کنم این رای یک قوت قلبی است برای آقای روحانی که بتواند با قدرت بیشتری برای هماهنگی بیشتر با اقتصاد جهانی و جذب سرمایه گذاری خارجی ،تولید ،کسب و کار و تنش زدایی و نشان دادن اینکه ایران در سطح بین المللی یک کشور متمدن ، مسوولیت پذیر و در حل مسائل بین المللی مشارکت جوست ، گام بردارد. ایران نه تنها کشوری نیست که بخواهد یاغی باشد یا قوانین کشورهای دیگر را زیر پا بگذارد بلکه در مسائل بین المللی فعالانه مشارکت می کند.از این نظر مشارکت مردم کمکی بود به مسوولین که نشان دهند آنها چه می خواهند .در نتیجه به نظر من آقای روحانی الان مسوولیت سنگین تری دارد. چراکه اصلاح طلبان و بخشی از اصولگرایان که نمی خواستند به رقیب ایشان رای بدهند سنگ تمام گذاشتند و از تمام نیروی خود استفاده کردند و به آقای روحانی رای دادند .بنابراین من فکر می کنم اینها خواهان حرکت رو به جلو هستند و به هیچ عنوان  قصد بازگشت به عقب را ندارند . در نتیجه این تجربه بسیار خوبی است برای آقای روحانی که بتواند اولا سیاست های خارجی خویش را دنبال کند و ثانیا سیاست های اشتباه خودش را در رابطه با اقتصاد داخلی اصلاح کند.

اشتباهات اقتصادی آقای روحانی بیشتر در کدام بخش هاست؟

بی توجهی به بخش هایی که مولد صنعت و کشاورزی هستند .همچنین بی توجهی به ریشه مشکلات رکود و تورم در اقتصاد ،آدرس غلط دادن یعنی به جای توجه به عرضه و بخش های مولد بیشترین تاکید روی تقاضا بوده است. بی توجهی به اشتغال جوانان ،سرمایه گذاری های تولیدی و افزایش بی معنای نرخ سود بانکی که بحران اجتماعی و اقتصادی ایجاد کرد .لذا من فکر می کنم اگر اصلاح طلبان با تمام قوا ،امکانات و نیروهای خود به حمایت از آقای روحانی بر نمی آمدند امکان نداشت ایشان بتواند رای بیاورد. چراکه سیاست های اقتصادی داخلی دولت به شدت متناقض و نادرست بوده است.

پس بااین نقاط ضعفی که شما اشاره می کنید دولت داشته است علت حمایت اقتصاددانان از آقای روحانی چه بود؟

حمایت اقتصاددانان از آقای روحانی نه تنها بخاطر سیاست های اقتصادی دولت نبود بلکه قصدشان این است که اقتصاد به عقب برنگردد و لااقل وضعیت موجود حفظ شود. آنها این انتظار را دارند که دولت برگردد و این سیاست ها را اصلاح کند. بی تردید چهار سال آینده برای دولت متفاوت خواهد بود .ولی این حمایت به هیچ عنوان به معنای تایید سیاست های غلط دولت یازدهم نیست.

 برای اصلاح این سیاست های غلط نیازی به تغییر وزرای کابینه هست؟

بله. آقای روحانی باید به این مهم توجه داشته باشد که اگر بخواهد سیاست های گذشته خود را دنبال کند نه تنها به خودشان لطمه می زنند بلکه به کل جریان اصلاحات و کسانی که از ایشان حمایت کرده اند نیز ضربه خواهند زد .در این صورت اعتبار اصلاحات را هم زیر سوال می برند .بنابراین لازم است دولت به صورت بنیادین سیاست اقتصادی خود را تغییر دهد.

انتخاب آقای روحانی در روابط اقتصادی ایران با کشورهای جهان تاثیر مثبتی دارد؟

قطعا همینطور است. به خاطر اینکه اولا دیگر جای آزمون و خطا نیست .ثانیا آقای روحانی باید بتواند شرایط باثبات تری در کشور ایجاد کند .ضمن اینکه سیاست تنش زدایی را در سطح بین المللی دنبال کند و به دنیا نشان دهد که همچنان عقلانیتی در جامعه ایران وجود دارد که ترجیح می دهد از یک اقتصاد باثبات و شرایط با ثبات در اقتصاد داخلی خود برخوردار شود و با دنیا تعامل داشته باشد. قصد جامعه ایران ایجاد تنش نیست.دولت بااین اقدامات این انگیزه را به سرمایه گذارن خارجی می دهد که به اقتصاد داخلی ایران علاقمند شوند و برای سرمایه گذاری به ایران بیایند .ضمن اینکه برای ما سرمایه گذاری تولیدی بسیار بسیار مهم است.به هرحال اگرچه ما مشکل سرمایه نداریم اما به سرمایه گذار و تکنولوژی نیاز داریم که به ایران بیاید و در بخش صنعت و کشاورزی سرمایه گذاری کند .چون اینها هستند که برای کشور ما بسیار حائز اهمیت هستند لذا من فکر می کنم در همین مناظره ها وانتخابات آنچه اتفاق افتاد و 15میلیونی که به آقای روحانی رای ندادند و یا به رقیب ایشان رای دادند و دو سه میلیونی که رای دیگری دادند هشداری است به رییس جمهور منتخب که سیاست های اقتصادی خودش را به صورت بنیادی تغییر دهد .شما تصور کنید 30میلیون نفر از 56میلیون عملا به آقای روحانی رای نداده اند .این 30میلیون زنگ خطری است برای مسوولین که موضوع را جدی بگیرند و فکر نکنند انتخابات تمام شده است لذا اگر مسوولین می خواهند به آینده فکر کنند باید تصمیم جدی برای تولید، اشتغال و اصلاح سیاست های داخلی بگیرند تا بیکاری را کاهش دهند. در غیراین صورت دولت با معضل و بحران اجتماعی مواجه خواهد شد. مخصوصا اینکه در آن زمان اصلاح طلبان هیچ حرفی برای گفتن نخواهند داشت .یعنی در درون جامعه تنش هایی ایجاد می شود و فشارهای اقتصادی روز به روز افزایش می یابد بنابراین آنوقت فقط آقای روحانی نیست که باید جوابگو باشد اصلاح طلبان هم باید پاسخگوی سیاست های دولت باشند .

 مهمترین اولویت های اقتصادی دولت دوازدهم باید چگونه باشد تا بتواند مخالفین خود را نیز جذب کند؟

اولین کاری که دولت باید انجام دهد؛ این است که سیاست های پولی خود را به طور کلی تغییر دهد و سیستم بانکی را اصلاح کند.دوم اینکه منابع را باید از بخش های تجاری و خدمات به سمت صنعت و کشاورزی سوق دهد و  بیشتر به فکر ایجاد اشتغال باشد .یعنی سرمایه گذاری هایی انجام دهد که جوانان را به طرف خود در بخش های مولد جذب کند. اگر این کار را نکند و بخواهد به سیاست های صوری ادامه دهد و راهی که تا الان رفته را در پیش گیرد به نظر من ضربه بزرگی به اعتماد مردم و حمایت آنها از اصلاح طلبان خواهد زد. پس لازم است افراد جوانتر،باتجربه تر و با علم و دانش تری بکار گرفته شوند و در عین حال توجه دولت به اقتصاد داخلی باشد و تحت تاثیر یا مرعوب آنچیزی که بیرون از ایران گفته می شود،نباشد.دولت باید بداند بهترین سیاست خارجی،جایگزین سیاست داخلی نخواهد بود .بنابراین نیاز است دولت سیاست خارجی خوبی که تا الان دنبال کرده را با یک سیاست اقتصادی خوب پیگیری کند.برای این مهم باید از کارشناسان ،متخصصین دلسوز جامعه کمک بگیرد و اینها را در تصمیمات اقتصادی مشارکت دهد تا از این طریق جلوی اشتباهات وندانم کاری های که تاالان اتفاق افتاده را بگیرد .

یعنی شما اعتقاد دارید ادامه برنامه و سیاست های اقتصادی دولت یازدهم ،دولت بعد را به بن بست می رساند؟

نه تنها دولت را به بن بست می رساند بلکه کشور را با بحران مواجه می کند .ادامه آن سیاست ها بحران اجتماعی ،سیاسی و مشروعیت را به دنبال دارد و اصلاح طلبان را با خطر جدی از دست دادن پایگاه مردمی مواجه می کند .چون اگرمردم بیکار و فقیر شوند دیگر برایشان چیزی باقی نمی ماند .بنابراین باید قبل از این که این اتفاق بیفتد چاره اندیشی شود.

یکی از وعده های انتخاباتی کاندیداها سه برابر کردن یارانه ها بود که موجب شد آرای قابل توجهی به صندوق رای آقای رییسی ریخته شود. به نظر شما دولت آقای روحانی باید این سیاست را در برنامه های اقتصادی خود لحاظ کند؟

بیشتر اینکه مردم از افزایش یارانه ها استقبال می کنند به خاطر فقر مطلقی است که در جامعه حاکم شده است. که بخش عمده آن به سیاست های چند سال اخیر برمی گردد.متاسفانه دولت آقای روحانی هم نتوانست این مشکل را حل کند . شاید هم به طور کلی آن را نادیده گرفت و همین مساله باعث شد وقتی مردم ببینند اشتغال برای فرزندان و جوانانشان نیست و آینده ای ندارند به این فکر می افتند که اگر کسی به آنها پول بدهد بخشی از مشکلات آنها را تسکین می دهد .لذا من فکر می کنم دولت آقای روحانی می تواند با دادن یارانه به بخش های مولد صنعت و کشاورزی و البته اقشار بسیار ضیف جامعه، آنهایی که در یک حد معینی از فقر قرار دارند از طریق مطالعه و کار کارشناسی بتواند آنها را از خط فقر نجات بدهد و حداقل از زیر خط فقر به بالای خط فقر بیاورد. برای کشور ثروتمندی که ما ادعا می کنیم می خواهیم به پیشرفت برسیم پسندیده نیست همچنان اقشار فقیری داشته باشیم که متاسفانه تعدادشان هم کم نیست.وقتی بیش از 30میلیون نفر به اصلاح طلبان و آقای روحانی «نه» گفته اند این «نه »،«نه» بزرگی است که نشان می دهد دولت باید برگردد و سیاست های خودش را اصلاح کند. در غیر اینصورت اینها به جزیره هایی تبدیل می شوند که ارتباطی با بدنه جامعه نخواهند داشت .بنابراین مقبولیت خودشان را ازدست خواهند داد .لذا من فکر می کنم حال که این موفقیت به دست آمده است باید آنرا جدی بگیرند و به آن بها بدهند . ضمن اینکه سیاست هایی دنبال کنند که قشر متوسط جامعه که بخش اعظم نیروی اجتماعی را تشکیل می دهد از فضای به وجود آمده استفاده کنند . خوسبختانه جامعه ما هنوز به فقیر و غنی تقسیم نشده است. هنوز قشر متوسط ما بالاست. در همین انتخاباتی که حدود 24میلیون نفر به آقای روحانی رای داده اند .بخش اعظم آن را قشر متوسط تشکیل می دهد .بنابراین باید به این موضوع توجه کنیم و نگذاریم قشر متوسط به قشر فقیر تبدیل شود.این چیزی است که دولتمردان وعده داده اند لذا امیدواریم به آن عمل شود.

به عنوان کارشناس اقتصادی برای حل معضل بیکاری به غیر از سرمایه گذاری که به آن اشاره کردید، چه راهکاری ارائه می دهید؟

راهکار زیاد است. نمی توان در قالب یک گفتگو با نشریه به آن اشاره کرد. اگر آقایان بخواهند من در قالب برنامه مفصل آن را برایشان توضیح می دهم.به هرحال بنده معتقدم امکان رفع بیکاری در جامعه ما وجود دارد و رفع آن غیرممکن نیست.باید دولت سیاست هایی در پیش بگیرد که با ایجاد اشتغال برای جوانان امید در جامعه ایجاد شود .نباید کاری کنیم که ناامیدی در جامعه افزایش پیدا کند.

به نظر شما برنامه ششم توسعه می تواند به پیشبرد سیاست ها و برنامه های اقتصادی دولت کمک کند   یا این برنامه به دلیل ضعف های که دارد، موجب پس رفت برنامه های اقتصادی دولت می شود؟

متاسفانه ما نمی توانیم اسم آنرا برنامه بگذاریم . یک نوع حسابداری بوده که اشکالات بنیادی زیادی در آن وجود دارد. اما بااین وجود من فکر می کنم دولت دوازدهم باید یکسری سیاست هایی را دنبال کند که ضمن اجرای برنامه ششم توسعه در صورت لزوم با دادن لوایح به مجلس اشکالات را اصلاح کند و سعی کند به مواردی که تا الان  نسبت به آنها بی توجه بوده ،مورد توجه قرار دهد. من قبلا هم همین هشدارها را به دولت می دادم که متاسفانه به آن بی توجه بودند. دولت باید سیاست های اقتصادی خودش را به صورت بنیادی تغییر دهد. در غیراینصورت کشور با مشکل مواجه می شود. مطمئن باشید اگر اصلاح طلبان با تمام نیرو از آقای روحانی حمایت نمی کردند امکان نداشت در این شرایط بتواند رای بیاورد .بزرگترین اشکال دولت سیاست های غلط اقتصادی است که تا الان دنبال کرده است .بنابراین توصیه من به آقای روحانی این است که سیاست هایش را به گونه ای تنظیم کند که کارهایی که در چهار سال گذشته انجام نداده را انجام بدهد و برعکس سیاست های غلط گذشته را انجام ندهد و بخش های اقتصاد و صنعت را در اولویت قرار دهد .سیستم بانکی را اصلاح کند .نرخ سود بانکی را به نحوی تنظیم کند که بتواند تولید اشتغال را افزایش دهد.اقتصاد برای مردم است .ما چیزی به اسم اقتصاد خارج از نیازهای مردم نداریم. ایجاد اشتغال ،تولید ، صنعت و کشاورزی که اساس کار هستند را نباید کنار بگذاریم .ما نمی توانیم تعریف مصنوعی از اقتصاد ارائه کنیم و دولتمردان ما دل خوش کنند به بحث ها و موضوعات صوری وبی معنی مثل رشد اقتصادی و تورم که هیچ معنای عملی برای مردم ندارند .