در آخرین روزهای کاری مجلس دهم در سال 96،بهارستان نشین ها استیضاح سه وزیر را در دستور کار خود قرار دادند.این در حالی است که نمایندگان شش ماه پیش به این سه وزیر رای اعتماد داده بودند . وزرایی که در دولت قبل هم سکاندار همین وزارتخانه ها بودند و بی تردید چهره های ناشناخته ای نبودند و باتوجه به عملکردی که داشته اند موفق شدند جواز ورود به پاستور را اخذ کنند. شاید این خود مهمترین دلیلی بود که صدای کارشناسان را در آورد و موجب شد تا به نوعی از سیاسی کاری ها سخن بگویند .چراکه به باور آنها در این شش ماه اتفاق خاصی در وزارتخانه های مذکور رخ نداده بود.

پس سوال اینجاست که دلیل نمایندگان برای انجام استیضاح ها چه بود؟

آیا برآورده نشدن انتظارات شخصی محرک احساسات نمایندگان بوده است؟ یا واقعا نمایندگان تازه متوجه ضعف عملکرد این وزرا شده اند؟.

آیا این اقدام نمایندگان در راستای اقناع افکار عمومی صورت گرفته تا به نوعی مرهمی باشد برای تسکین دردهای مردمی که سال 96را با حوادث تلخی به پایان رساندند.مرهمی که البته موقتی است و برای عدم تکرار آن باید ریشه ای اقدام کرد .

شاید عدم شفافیت مباحث مطرح شده به نوعی موجب شد تا این بار وزرای زیر تیغ استیضاح هم به گونه دیگری علیه مجلس موضع گیری کنند. به طوری که علی ربیعی، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی در اظهاراتی گفته بود:« کسی از فعالیت‌های فراوان و تصمیم‌های بزرگی که راجع به حقوق مددجویان، سبد غذا برای افراد دارای سوءتغذیه، بازماندگان از تحصیل یا کاهش فقر انجام شده است سؤالی نمی‌پرسد و فقط  او را به شکل شرکت شستا می‌بینند!». ربیعی با این سخن مهر تاییدی زد بر نظر یا تحلیل کسانی که مدعی بودند اساساً دغدغه طراحان استیضاح مسائل دیگری بوده که عمدتاً حول بنگاه های اقتصادی می چرخد!.یا از سوی دیگر محمد جواد ابطحی، نماینده مردم خمینی‌شهر از افشاگری وزیر کار در  جلسه فراکسیون نمایندگان ولایی خبر داد و گفت که «برخی افراد که از رفقا و هم طیفان وزیر هستند برای انتصابات او را تحت فشار قرار داده اند». افشاگری که نشان داد پای سهم خواهی برخی افراد نیز در میان بوده و کمتر دغدغه منافع ملی مدنظر طراحان استیضاح قرار گرفته است .!

آخوندی وزیر راه وشهرسازی هم در یادداشتی انتقادی مسیر پرسش و پاسخ بین مجلس و دولت را جاده‌ یکطرفه نامید که حرکت در خلاف جهت جریمه سنگینی خواهد داشت .!

به هرحال اگرچه دولتی ها با صراحت با اقدام آخر سال مجلس مخالفت کردند و استیضاح ها را به نفع کشور ندانستند و در نهایت حرف خود را به کرسی نشاندند اما به گزاف نیست اگر بگوییم استیضاح یا سوال چندان بی فایده هم نیست. استیضاح یا سوالی که البته با پرهیز از کلی گویی ها بیشتر وارد جزییات شود تا آنچه را که وزارتخانه ها انجام داده اند به صورت کارشناسی با ارائه آمار و ارقام دقیق و اطلاعات کافی به بوته نقد بگذارد.

همانطور که یک نماینده مجلس نیز تاکید کرده است:«حق مجلس استیضاح و وظیفه دولت روشنگری و دفاع است و هدف اصلی برای هر استیضاحی بهبود شرایط به نفع کشور و مردم باید باشد اما تنزل مطالبات از دولت و وزیران به سلیقه های فردی و حتی گروهی انحراف از کاربرد استیضاح بعنوان ابزار نظارت مجلس است».

یا محمدعلی پورمختار دیگر نماینده مجلس هم سه استیضاح را حاوی پیام و حساسیت مجلس نسبت به عملکرد وزرا و مجریان در قوه مجریه می داند و می گوید:«نمایندگان می‎خواهند بگویند که به امور اجرایی نظارت دارند و بازتاب دهنده دیدگاه های مردم در حوزه های مختلف هستند. بالاخره کشاورزان، بازنشستگان و اقشار مختلف به نمایندگان مراجعه دارند و نظرات خود را با وکلایشان در خانه ملت درمیان می گذارند. تجلی دیدگاه های آنها نیز در نحوه استفاده نمایندگان از ابزارهای نظارتی تجلی پیدا می کند.جمعی از نمایندگان با شنیدن صحبت های اقشار مختلف مردم تصمیم گرفتند از ابزار استیضاح استفاده کنند. طرح استیضاح سه وزیر را امضا کردند و این طرح ها اعلام وصول شد. استیضاح نیز برگزار می شود تا سئوالات و ابهاماتی که در ذهن جامعه وجود دارد برطرف شود. در روز استیضاح موافقان و مخالفان و وزیر مربوطه صحبت می کنند. استدلال ها و توضیحات آنها بر رأی نمایندگان اثرگذار خواهد بود. نمایندگان آزاد و مستقل هستند وقتی مباحث همه طرف ها را می شنوند، ارزیابی می کنند و به جمع بندی می رسند.این عین دموکراسی است.»

البته ذکر این نکته ضروری است که پرداختن به چگونگی فعالیت های تخصصی وزارتخانه ها فارغ از مسائل حاشیه ای ضرورتی است که متاسفانه کمتر نمایندگان به آن توجه می کنند . بی شک اگر سؤالات استیضاح، واضح و مستند باشد،هم افکارعمومی دلایل احضار وزرا را بهتر متوجه می شوند و هم اینکه اقناع شهروندان از عملکرد نمایندگان حاصل می شود. ضمن اینکه دیگر کسی از استیضاح به عنوان مانور سیاسی یاد نمی کند و فرصتی برای استفاده از تیترهای سخیف در رسانه های خاص برای نقد این دوقوه فراهم نمی شود. هرچند که استیضاح های اخیر فرصتی بود برای سه وزیر تا گزارش کار پایان سال خود را درباره سه وزارتخانه حساس و مهم به مردم ارائه دهند.ضمن اینکه نتیجه استیضاح سه وزیر نشان داد؛ مجلس دهم خانه ای امن برای پاستور نشینان است.!