پایگاه خبری امید صلح – اگر شخص روحانی یا فردی مثل ایشان در انتخابات 96کاندیدا شود دلیلی برای افزایش قیمت دلار وجود ندارد.

هادی قهرمانی: از نظر کارشناسان اقتصادی نوسانات نرخ ارز در ماههای پایانی عمر دولت یازدهم دور از انتظار بوده است چراکه طبق تئوری های اقتصادی ، بعد از برجام استرداد پول های بلوکه شده به ایران باید منجر به کاهش نرخ ارز تا 2900تومان می شد.این در حالی است که با گذشت چندماه از اجرایی شده برجام و با شروع فصل پاییز، نرخ ارز رو به افزایش گذاشت و طی کمتر از 3 ماه، روند صعودی گران شدن نرخ ارز چنان تشدید شد که در نهایت نرخ دلار از مرز 4000 تومان هم گذشت.این افزایش قیمت بهانه ای شد در دست مخالفان دولت تا ضمن انتقاد از برجام ،سیاست های اقتصادی دولت را به چالش بکشند. رسانه های منتقد دولت نوشتند:” با گذشت نزدیک به یکسال از اجرای برجام، نرخ ارز رقم بالایی در حدود 600 تومان افزایش پیدا کرده (و حتی نرخ دلار دولتی هم که تابع تصمیمات بانک مرکزی است در دوره پسا برجام نزدیک به 250 تومان به قیمت آن اضافه شده) است، که نشان دهنده عدم تاثیرگذاری مثبت برجام بر ورود ارز به کشور و نهایتا افزایش ذخایر ارزی می‌تواند باشد.با این وجود از سوی دیگر این شائبه نیز وجود دارد که خود دولت راضی به افزایش نرخ ارز می‌باشد تا بدین طریق کاهش کسری بودجه دولت بشود. “رییس جمهور 12دی ماه در گفتگوی زنده تلویزیونی در پاسخ به این ادعا ،گفت:” اینطور نیست؛ قیمت ارز فراز و نشیبی دارد، اما مردم ما مطمئن باشند قیمت ارز به سمت افزایش نخواهد بود. حتما نرخ ارز متعادل خواهد شد و نرخ روزهای قبل دلار به حالت خود باز خواهد گشت.” این پیش بینی رییس جمهور اگرچه در هفته های بعد محقق شد اما برخی کارشناسان اقتصادی همچنان براین باورند که  کاهش قیمت دلار با استفاده از عرضه ارز توسط بانک مرکزی، به صورت موقتی قیمت را پایین نگه می دارد و بعد از مدتی، احتمال افزایش مجدد نرخ ارز و شوک ارزی را افزایش می دهد بنابراین تیم اقتصادی دولت، باید در این تصمیم خود تجدید نظر نماید و جلوی روند آرام و منطقی افزایش نرخ ارز را نگیرد ضمن اینکه زمینه تک نرخی شدن نرخ ارز را در قیمتی معقول فراهم آورد.

به هرحال باتوجه به اینکه افزایش نرخ ارز به عنوان یکی از عوامل افزایش تورم شناخته می‌شود لذا این افزایش قیمت ، موجب افزایش قیمت کالاهای وارداتی می‌شود که یا کالاهای مصرفی هستند که افزایش نرخ آنها به  افزایش قیمت آنها به  طور مستقیم تورم را افزایش می‌دهد، یا کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای هستند که افزایش قیمت آنها از طریق افزایش هزینه‌های  تولید بر تورم اثر می‌گذارند. دکتر مهدی تقوی، اقتصاد دان و کارشناس بانکی از جمله تحلیلگرانی است که ضمن تایید این  مساله به هفته نامه امید صلح می گوید:” افزایش نرخ ارز با تئوری های اقتصادی نمی خواند و در صورت تداوم، قدرت خرید  بسیاری از افراد به ویژه مزدبگیران و طبقات فرودست جامعه را کاهش می دهد.”عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با انتقاد از افزایش قیمت دلار در نیمه دوم امسال ،گفته است :این افزایش قیمت در حالی اتفاق افتاد که پیش‌بینی بیشتر کارشناسان  این بود که بعد از مذاکرات و لغو تحریم‌ها و آزاد شدن پول‌های بلوکه شده در چند ماه آینده ،نرخ دلار تا 2900 تومان کاهش  می‌یابد.

این کارشناس اقتصادی به سوالات خبرنگار ما پاسخ داده است.

درحالی که دولت یازدهم به پایان عمر کاری خود نزدیک می شود ،نوسانات نرخ ارز،فضای سیاسی و اقتصادی کشور را تحت تاثیر خود قرار داد. دراین میان انتقادهای زیادی هم به برنامه های اقتصادی دولت شد ،نظر شما دراین باره چیست؟

براساس پیش بینی و محاسبات ما باید قیمت ارز پایین می آمد چراکه آقای اوباما مقداری پول داد  که اگرچه چندان مهم نبود اما طبق تئوری های اقتصادی با استرداد پول های بلوکه شده به ایران قیمت ارز باید کاهش می یافت نه اینکه قیمت آن به بیش از  4هزار تومان افزایش یابد.البته این نظر مطرح است که دولت می خواهد از این طریق کسری بودجه خود را تامین کند در  حالی که بر اساس نظریه اقتصادی باید قیمت ارز کاهش یابد ضمن اینکه اگر بخش دیگری از پول های ایران که حدود 25  میلیارد دلار می باشد ،مسترد شود که این نیز به نوبه خود می تواند روند کاهشی قیمت دلار را در پی داشته باشد .به هرحال  باید به این موضوع هم توجه داشت که گروهی در اقتصاد هستند که وقتی پیش بینی می کنند قیمت ارز بالا می رود الان ارز را  خریداری می کنند سپس اقدام به فروش آن می کنند.این درحالی است که ما پیش بینی کرده بودیم که وقتی قیمت ارز کاهش یابد  سفته بازها باید آن را می فروختند و دولت با وارد کردن مقدار زیاد ارز به بازار ،زمینه کاهش قیمت آن را فراهم می کرد این  درحالی است که قیمت ارزکه باید به 3200می رسید را تلاش کردند به حدود 4هزار تومان کاهش دهند که این  قیمت بالایی است و با سیاست‌های اقتصادی دولت آقای روحانی که درجهت کاهش تورم است ،همخوانی ندارد .چراکه وقتی  آقای روحانی ،تورم را به زیر ده درصد رسانده و نرخ رشد اقتصادی نیز در شش ماه اول سال مثبت شده است ، دلار باید  دربازار با کاهش قیمت روبه‌رو شود بنابراین اینکه درماههای اخیر شرایط بدین شکل درآمد کاملا غیر منطقی و عجیب به نظر  رسید و این شبهه به وجود آمد که شاید این افزایش قیمت ارز با علم صورت گرفته است.

افزایش قیمت ارز چه تاثیری بروضعیت اقتصادی کشور دارد؟

قطعا این افزایش قیمت ،نرخ تورم را بالا می برد واین به نفع مردم نخواهد بود . دولت غیر از مالیات ها دو درآمد دارد یکی از آنها درآمد خالصه است که از نفت و ارز به دست می آید و یکسری  درآمدهای پولی داریم که خطرناک است. یعنی اگر قیمت ارز را هم بالا ببرند خطرناک است .وقتی دولت کسری بودجه می آورد  پول چاپ می کند که چاپ پول ایجاد تورم می کند بنابراین حالا باتوجه به اینکه آقای روحانی تورم را به حدود 8درصد رسانده ،  خطر افزایش قیمت ارز این بود که تورم را به بالای 10درصد افزایش می داد لذا درحال حاضر طبق همه نظرات اقتصادی  ،دلار باید کاهش یابد که البته این اتفاق هم فعلا افتاده است . زمانی که دکتر سیف بحث تک نرخی کردن ارز را مطرح و قیمت ارز مبادلاتی را 2900 تومان اعلام کرد، در واقع پیش‌بینی کرده بود که با آزاد شدن دارایی‌های بلوکه شده کشور، قیمت دلار به 2900 تومان خواهد رسید. بنابراین قیمت ارز تک نرخی مبادلاتی به 2950 تومان خواهد رسید. اما اتفاقی که افتاد برعکس بود و قیمت ارز بالا رفت. ماهم طبق این نظر  پیش بینی می کردیم ارز تک نرخی شود که این اتفاق نیفتاد . از نظرتئوری های اقتصادی نه تنها هیچ توجیهی ندارد که دلار تا  این حد بالا باشد بلکه فقط  یک توجیه آن این است که کسری بودجه دولت با فروش گران دلار تامین می شود .همانطور که اشاره  کردم پیش‌بینی بیشتر کارشناسان این بود که بعد از مذاکرات و لغو تحریم‌ها و آزاد شدن پول‌های بلوکه شده در چند ماه آینده  ،نرخ دلار تا 2900 تومان کاهش می‌یابد . موضوع مهم در قیمت دلار کاهش درآمد‌های نفتی است.  با وجود اینکه صادرات  نفت بیشتر شده اما به دلیل کاهش قیمت نفت درآمدهای ارزی نیز کاهش یافته است. بنابراین در شرایط کنونی بالا نگه داشتن  قیمت ارز، تقاضا و سوداگری در بازار را کاهش می‌دهد.   هر چه قیمت دلار کاهش یابد تورم وارداتی نیز کم می‌شود اما از  طرف دیگر تأمین مالی هزینه‌های دولت نیز کاهش می‌یابد که این سیاست به سود اقتصاد نیست.این افزایش قیمت با تئوری های  اقتصادی نمی خواند و در صورت تداوم، قدرت خرید  بسیاری از افراد به ویژه مزدبگیران و طبقات فرودست جامعه را کاهش می دهد.

دولت برای مقابله با این شرایط چه تدبیری باید اتخاذ کند؟

راهکاری باید اتخاذ شود که به سیاست‌های اقتصادی دولت نزدیک‌تر باشد.به عنوان مثال یک راهکار برای جبران کاهش درآمدهای نفتی انتشار اوراق قرضه است اما این تصمیمی است که دولت با توجه با سیاست‌های خود آن را اجرا می‌کند و  تصمیم سختی است.دولت باید در نظر داشته باشد که ادامه رشد قیمت دلار،تلاش چندساله اش را در تک رقمی کردن تورم بی  اثر می کند لذا همانطور که گفتم یکی از راهکارهایی که می تواند موجب کاهش نرخ دلار شود ورود دلار به بازار است.

برخی انتخابات 96را علت نوسانات بازار ارز می دانند، شما این نظر را قبول دارید؟

به نظر من نباید زیاد به انتخابات فکر کرد چراکه هنوز کاندیداها مشخص نشده اند . البته تنها کاندیدایی که ممکن است دراین روند تاثیرگذار باشد ،سعید جلیلی است چراکه او نیز مانند رفیقش احمدی نژاد ،اقتصاد را با مشکل مواجه می کند و دلاردوباره گران می شود اما اگر شخص روحانی یا فردی مثل ایشان کاندیدا شود دلیلی برای افزایش قیمت دلار وجود ندارد.بنابراین فقط  ممکن است آقای جلیلی دلار را بالا ببرد(خنده).

به هرحال آقای روحانی تا الان خوب کار کرده است تورم 40درصدی را به زیر ده درصد رسانده و نرخ رشد منفی احمدی نژاد را به مثبت تبدیل کرده است. اگر اختلالی در اقتصاد ایجاد نکنند ،پیش بینی شده نرخ رشد در امسال تا بالای 5درصد خواهد رسید و انشاالله تورم هم به زیر هشت درصد می رسد بنابراین عملکرد آقای روحانی در حوزه اقتصادی خیلی بهتر از دولت قبل بوده است .

برخی معتقدند دلالان ارز در نابسامانی و آشفتگی بازار تاثیرگذارند ،نظرشما دراین باره چیست؟

این همان سفته بازانی هستند که ارز را ارزان می خرند و پیش بینی می کنند الان قیمت ها افزایش می یابد و بعد گران به فروش می رسانند لذا وقتی پیش بینی می کنند قیمت ارز کاهش می یابد اقدام به فروش آن می کنند .اینها در بازار حضور دارند  البته هرچه که پول در اختیار این دلالان است ،آنچنان قابل ملاحظه نیست .ما ارز ودلار را به صرافان می فروشیم و صراف  به عده ای دیگر می فروشد بنابراین حجمی از دلار که دولت برای تجارت خارجی خرج می کند ،خیلی فرق دارد و قابل قیاس نیست.

نهادهای نظارتی در ثبات نرخ ارز چه نقشی دارند؟

بانک مرکزی نهاد نظارتی است که باید روی قیمت ارز کنترل داشته باشد.وقتی قیمت ارز بالا می رود باید ارز به بازار وارد کند و وقتی قیمت آن کاهش می یابد بهتر است آن را به حال خود رها کند و به نرخ تعادلی فکر نکند.این اقدام برعهده بانک  مرکزی و اداره نظارت بر ارز است.

باتوجه به اینکه دولت بازیگر نقش عمده نرخ دلار در اقتصاد ایران محسوب می شود و اینکه قیمت دلار از محل فعالیت های بخش خصوصی تعیین می شود ،فعالیت این بخش چقدر به کنترل اوضاع کمک می کند؟

خصوصی ها همان صرافی ها هستند .بانک مرکزی هم باید مطابق با کارهای اینها سیاست های مناسب را در پیش بگیرند .به این معنا که هرچقدر ارز وارد بازار کند نرخ ارز دولتی بازار و اعتباراتی که به اصناف می دهد ،مشخص باشد که چقدر است.  بانک مرکزی وظیفه اتخاد سیاست های مناسب برای مدیریت این فضا را برعهده دارد.

چالش های موجود در روابط ایران و آمریکا چقدر در افزایش قیمت دلار تاثیرگذار است؟

به هیچ وجه چالش های روابط ایران و آمریکا در افزایش قیمت دلار نقشی ندارد .دلار تا قبل از اینکه آمریکا قدرت بزرگ شود ایده استالین  و پول بین المللی بود بنابراین دلار از همه ارزها مهم تر است و نوسانات آن در اقتصاد جهان تاثیرگذارتر است.

انتظار این بود که برجام عادی سازی روابط بانکی بین المللی ما با کشورهای اروپایی را به دنبال داشته باشد و به نوعی با کاهش چالشی که در روابط ایران با قدرتهای جهانی وجود داشت ، ما شاهد تک نرخی شدن ارز باشیم اتفاقی که با گذشت یک سال  از برجام هنوز رخ نداده است،علت این مساله چیست؟

الان عادی سازی روابط بانکی بین المللی ما با کشورهای اروپایی اتفاق افتاده است البته بهبود این شرایط مقداری زمان می برد. انشاالله در دولت دوم آقای روحانی این اتفاق هم می افتد .به هرحال آقای روحانی عملکرد خوبی داشته است .افکارعمومی هم وقتی عملکرد ایشان را در ماههای آتی ببینند قطعا به ابقای او در دولت رای می  دهند.